فهرست مطالب
آیا می‌دانستید که نام مکینتاش در ابتدا همزمان به کامپیوترها و سیستم‌عامل اپل اشاره داشت؟ در روزهای نخست این واژه هم سخت‌افزار و هم نرم‌افزار را در بر می‌گرفت. در واقع مکینتاش با معرفی رابط کاربری گرافیکی، انقلابی در نحوه تعامل ما با رایانه‌ها ایجاد کرد و کار با آن‌ها را از دستورات متنی به تجربه‌ای بصری و ساده تبدیل نمود. با گذشت زمان این نرم‌افزار هویت مستقلی یافت و به macOS امروزی تکامل پیدا کرد. امروزه macOS به عنوان قلب تپنده و روح اصلی محصولاتی مانند مک بوک و آی مک شناخته میشود. در ادامه نگاهی می‌اندازیم به سیستم عامل مکینتاش تا بهطور دقیق ببینیم سیستم عامل مکینتاش چیست، چه انواعی دارد و چه گروهی از افراد باید به سراغ خرید آن بروند. همچنین، تاریخچه این محصول را نیز بررسی می‌کنیم.
تاریخچه سیستم عامل مکینتاش با یک انقلاب در دنیای کامپیوترهای شخصی آغاز شد. در سال 1984 شرکت اپل با معرفی اولین کامپیوتر مکینتاش، یک تغییر بنیادین را رقم زد. تا پیش از آن کار با کامپیوترها عمدتا از طریق دستورات متنی (Command-line interface) انجام می‌شد که برای بسیاری از کاربران دشوار و پیچیده بود؛ اما مکینتاش برای اولین بار یک رابط کاربری گرافیکی (GUI) را به صورت عمومی معرفی کرد که به کاربران اجازه می‌داد به جای تایپ دستورات، با استفاده از ماوس روی آیکون‌ها کلیک کنند و پنجره‌ها را مدیریت کنند. این رویکرد کار با کامپیوتر را برای عموم مردم ساده و جذاب کرد.
نام سیستم عامل در آن زمان Macintosh Operating System بود که از دو بخش اصلی تشکیل شده بود.
در طول سال‌ها این سیستم عامل مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرد و اپل برای سازگاری با فناوری‌های روز، تغییرات معماری مهمی را اعمال کرد. در ابتدا مکینتاش از پردازنده‌های خانواده Motorola 68k استفاده می‌کرد، سپس به پردازنده‌های PowerPC ساخت مشترک موتورولا و IBM روی آورد و در نهایت در دهه 2000 برای هماهنگی با بازار گسترده کامپیوترهای شخصی به معماری Intel x86 مهاجرت کرد. این تغییر معماری به اپل اجازه داد تا از سختافزارهای استاندارد صنعت استفاده کند و طیف وسیع‌تری از توسعه‌دهندگان را به سمت خود جذب کند.
اما بزرگ‌ترین تحول در سال 2001 رخ داد زمانی که اپل نسخه کاملا جدیدی به نام Mac OS X را عرضه کرد که جایگزین سیستم عامل کلاسیک Mac OS شد.
این نسخه با رابط کاربری معروف Aqua و ابزارهایی مانند Dock و Finder بازطراحی‌شده، تجربه کاربری مدرن را به ارمغان آورد. اپل نسخه‌های مختلف این سیستم عامل را ابتدا با نام گربه‌های وحشی (مانند چیتا، پوما و شیر کوهی) و سپس با نام مکان‌های دیدنی کالیفرنیا (مانند ماوریکس، سیرا و بیگ سور) نامگذاری کرد. نامگذاری به سبک Mac OS X تا سال 2016 ادامه یافت و سپس اپل با حذف X نام سیستم عامل خود را به macOS تغییر داد تا با نامگذاری سایر سیستم عامل‌های خود مانند iOS، watchOS و tvOS هماهنگ شود. این تغییر نام تحولی بزرگ بود، زیرا نشان‌دهنده یک استراتژی بزرگ‌تر در اپل است که بر یکپارچگی و هماهنگی تمام محصولات خود از گوشی موبایل گرفته تا ساعت هوشمند تکید دارد.
آخرین و مهم‌ترین تغییر معماری در سال‌های اخیر، انتقال از پردازنده‌های اینتل به پردازنده‌های اختصاصی اپل سیلیکون (Apple Silicon) یا همان چیپ‌های سری M بود که در مک بوک‌هایی نظیر مک بوک M3 و M4 مشاهده کردیم. این اقدام اپل را به ریشه‌های خود بازگرداند، یعنی جایی که کنترل کامل بر سخت‌افزار و نرم‌افزار را در اختیار داشت. این کنترل کامل به اپل اجازه میدهد تا هر دو بخش را برای بهترین عملکرد و کمترین مصرف انرژی بهینه کند. این مزیت کلیدی به پایداری بالا و عمر باتری بی‌نظیر مک بوک‌ها منجر شده است.
با توصیفات بالا می‌توان گفت سیستم عامل مکینتاش یا مک او اس عبارت است از سیستم عاملی گرافیکی که روی کامپیوترهای اپل از جمله مک بوک، آی مک، مک مینی و مک استودیو به صورت پیشفرض نصب شده است.
این سیستم‌عامل با رابط کاربری زیبا و کاربرپسند خود شناخته میشود و به دلیل هماهنگی کامل نرم‌افزار و سخت‌افزار عملکردی بسیار روان و پایدار ارائه میدهد. مک او اس برای کاربران حرفهای در زمینه‌هایی مانند طراحی گرافیک، ویرایش ویدیو و برنامه‌نویسی بسیار محبوب است؛ همچنین یکپارچگی بی‌نقص آن با سایر محصولات اپل مانند آیفون، آیپد و اپل واچ یک اکوسیستم قدرتمند و متحد را برای کاربران فراهم میکند. در کل سیستم عامل مکینتاش به دلیل امنیت بالا و طراحی ساده و شیک، تجربه‌ای منحصربه‌فرد و متفاوت از کار با کامپیوتر را ارائه میدهد.
سیستم عامل مکینتاش از سال 1984 تاکنون مسیر طولانی و پرتحولی را طی کرده است که در ادامه مروری خلاصه بر مهم‌ترین نسخه‌ها و نقاط عطف خواهیم داشت:
دوران کلاسیک (1984–2001)
تولد Mac OS X (سال‌های 2001–2011)
از Lion تا Yosemite ( سال‌های 2011–2015)
از Sierra تا Catalina (سال‌های 2016–2019)
نسل جدید: از Big Sur تا امروز (2020–اکنون)
این خلاصه نشان میدهد که macOS همواره با تحولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود در تلاش بوده تا تجربه‌ای متفاوت از کامپیوترهای شخصی ارائه دهد، از رابط گرافیکی اولیه در دهه 80 تا امکانات هوش مصنوعی و یکپارچگی با گوشی‌های هوشمند در سال‌های اخیر.
سیستم عامل مکینتاش فراتر از یک رابط کاربری ساده است، این سیستم عامل مجموعه‌ای از ویژگی‌های خاص را در خود جای داده که آن را از سایر سیستم‌ها متمایز میکند:
هنگام کار با سیستم عامل مک اولین چیزی که توجه شما را جلب میکند طراحی بصری و تمیز آن است. اپل همواره به دلیل زیبایی، سادگی و کاربرپسند بودن رابط کاربری خود شناخته شده است. این سیستم عامل از همان ابتدا با هدف سهولت استفاده طراحی شده و برخلاف ویندوز که به دلیل سازگاری با هزاران سخت‌افزار ممکن است رابط کاربری آن کمی شلوغ و غیرمنظم به نظر برسد، macOS یک طراحی یکپارچه و منطقی دارد که کار با آن را برای کاربران تازه‌کار بسیار ساده میکند.
یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت مک او اس قابلیت هماهنگی و یکپارچگی بی‌نظیر آن با سایر دستگاه‌های اپل است. این یکپارچگی که با عنوان Continuity یا پیوستگی شناخته میشود به شما اجازه میدهد تا تجربه‌ای بدون وقفه بین مک، آیفون، آیپد و حتی اپل واچ داشته باشید. این قابلیت‌ها به قدری کارآمد هستند که گاهی اوقات حس می‌کنید تمام دستگاه‌های شما به یکدیگر متصل و در حال همکاری هستند.
برای مثال با قابلیت Handoff می‌توانید نوشتن یک ایمیل را روی آیفون خود شروع کنید و به محض قرار گرفتن در کنار مک، آیکون کوچکی روی نوار داک ظاهر میشود که به شما اجازه میدهد دقیقا از همان نقطه قبلی کار خود را روی لپ تاپ مک ادامه دهید.
قابلیت Universal Control به شما امکان میدهد با یک ماوس و کیبورد همزمان مک و آیپد خود را کنترل کنید و حتی فایل‌ها را با کشیدن و رها کردن بین این دو دستگاه جابجا کنید. علاوه بر آن به کمک Continuity Camera می‌توانید از آیفون خود به عنوان یک وب‌کم بی‌سیم باکیفیت برای مک استفاده کنید. این هماهنگی تا حدی پیش می‌رود که می‌توانید تماس‌های تلفنی و پیامک‌های آیفون خود را روی مک پاسخ دهید و با استفاده از AirDrop به راحتی و به سرعت فایل‌ها را بین دستگاه‌های خود منتقل کنید. چنین سطحی از یکپارچگی تنها یک ویژگی فنی نیست، بلکه یک استراتژی هوشمندانه است که اپل از آن برای ایجاد وفاداری در مشتریان خود استفاده میکند. وقتی این قابلیت‌ها را تجربه می‌کنید، منطقی به نظر می‌رسد که برای بهره‌مندی کامل به سراغ سایر محصولات اپل بروید.
هماهنگی عمیق بین سخت‌افزار و نرم‌افزار نتیجه نهایی سیاست انحصاری اپل است. از آنجایی که اپل خود چیپ‌ها، پردازنده‌های گرافیکی و سایر اجزای مک را طراحی میکند و سیستم عامل را نیز بر روی همان سخت‌افزار توسعه میدهد، همه چیز به صورت یکپارچه کار میکند. این هماهنگی به سیستم عامل مکینتاش اجازه میدهد تا با منابع سخت‌افزاری به شکل بهینه‌ای کار کند و تجربه کاربری روان، پایدار و بدون وقفه را حتی در کارهای سنگین فراهم آورد. این پایداری مخصوصا در مقایسه با ویندوز که باید با طیف گسترده‌ای از سختافزارهای مختلف سازگار شود، یکی از نقاط قوت اصلی مکینتاش به شمار می‌رود.
هیچ محصولی کامل نیست و سیستم عامل مکینتاش نیز با وجود تمام نقاط قوت خود، چالشهایی را برای کاربران به همراه دارد که باید پیش از خرید به آن‌ها توجه کرد:
شاید بزرگ‌ترین مانع برای بسیاری از کاربران قیمت بالای محصولات اپل باشد. هنگام خرید لپ تاپ متوجه می‌شوید که یک مک بوک یا کامپیوتر مک معمولا گران‌تر از یک لپ تاپ یا کامپیوتر ویندوزی با مشخصات فنی مشابه است. این قیمت‌گذاری بالا بخشی از استراتژی اپل برای جایگاه‌سازی خود به عنوان یک برند لوکس و انحصاری است.
با وجود اینکه می‌توانید سیستم عامل مک او اس را روی کامپیوترهای سایر شرکت‌ها از جمله Dell، Hp یا Lenovo نصب کنید؛ اما این فرایند به حدی فنی و پیچیده است که بسیاری از افراد قید آن را می‌زنند. از طرفی دیگر تجربه کردن مکینتاش روی سیستم‌های اپل بسیار متفاوت است و روی سیستم‌های ویندوزی نباید انتظار عملکردی بی‌نقص از آن را داشته باشید. به همین دلیل تنوع محصولاتی که توانایی اجرای این سیستم عامل را دارند بسیار کم بوده و عموما به محصولات اپل محدود میشود.
ارتقای قطعات داخلی مانند رم یا حافظه در بسیاری از مدل‌های مک بوک و مک‌های رومیزی تقریبا غیر ممکن است. در واقع این عیب بیشتر از اینکه یک مشکل نرم‌افزاری و مربوط به سیستم عامل باشد، یک نقص سخت‌افزای است و مربوط به کامیپوترهای اپل است. در حقیقت زمانی که شما یک سیستم بسته مانند اپل ایجاد می‌کنید، نقاط ضعف سخت‌افزاری و نرم‌افزای را در محصولات خود تجمیع خواهید کرد. به همین دلیل بسیاری از افراد ترجیح میدهند سراغ سیستم‌های ویندوزی با قابلیت ارتقا بروند.
یکی از نقاط ضعف سیستم عامل مکینتاش تنوع نرم‌افزاری کمتر نسبت به ویندوز است. بسیاری از نرم‌افزارها و بازیها در ابتدا برای ویندوز طراحی و عرضه می‌شوند و نسخه مک آن‌ها یا دیرتر منتشر میشود یا اصلا وجود ندارد. این موضوع به ویژه برای کاربرانی که به نرمافزارهای تخصصی یا بازیهای متنوع نیاز دارند محدودیت ایجاد میکند. هر چند اپل فروشگاه نرم‌افزاری اختصاصی و برنامه‌های بومی قدرتمندی ارائه میدهد؛ اما گستردگی انتخاب در ویندوز همچنان بیشتر است.
این نکات به وضوح نشان میدهند که اپل در ازای ارائه تجربه کاربری روان و ساده، انعطاف‌پذیری و آزادی عمل را از شما سلب میکند.
مکینتاش به دلیل ظاهر مینیمال، کیفیت ساخت بالا و هماهنگی بی‌نقص با آیفون و آیپد برای بسیاری وسوسه‌انگیز است؛ اما از سوی دیگر تنوع کمتر بازیها و پشتیبانی محدود توسعه‌دهندگان از macOS، باعث میشود تجربه گیمینگ روی مک نتواند با ویندوز رقابت کند. خوشبختانه در سال‌های اخیر به لطف قدرت تراشه‌های اپل سیلیکون، این کمپانی رویکرد خود را تغییر داده و تلاش‌هایی را برای جذب گیمرها آغاز کرده است.
یکی از مهم‌ترین اقدامات اپل معرفی قابلیت Game Mode در macOS Sonoma بود. این قابلیت به صورت خودکار منابع سیستم (CPU و GPU) را برای بازی بهینه میکند و تاخیر تجهیزات بی‌سیم مانند کنترلرها را کاهش میدهد تا تجربه گیم‌پلی روان‌تری داشته باشید. علاوه بر آن اپل ابزاری به نام Game Porting Toolkit را برای توسعه‌دهندگان عرضه کرد که فرآیند پورت کردن بازیهای ویندوز با DirectX 12 را از ماه‌ها به چند روز کاهش میدهد. با وجود تمام این تلاش‌ها مک هنوز برای تبدیل شدن به یک پلتفرم اصلی گیمینگ راه طولانی در پیش دارد و ویندوز همچنان به طور قاطع انتخاب اول برای گیمرها باقی خواهد ماند و بهتر است به‌عنوان یک گیمر، لپ تاپهای ویندوزی گیمینگ مثل گیمینگ ایسوس، ام اس آی یا لنوو را در نظر بگیرید. با این‌حال، اگر مک بوک دارید و از قضا گیمر هم هستید، تعداد قابل توجهی بازی مک وجود دارد که بتوانید با سیستم خود انجام دهید.
برای اینکه بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید، در ادامه یک مقایسه جامع بین سه سیستم عامل اصلی کامپیوترهای شخصی ارائه شده است:
| ویژگی‌ها | macOS | ویندوز (Windows) | لینوکس (Linux) |
| هزینه | گران‌تر از ویندوز و لینوکس، زیرا فقط روی سختافزارهای گران‌قیمت اپل اجرا میشود. | مقرون به صرفه‌تر به دلیل تنوع سخت‌افزاری بالا. | رایگان در اکثر توزیع‌ها. |
| تنوع سخت‌افزاری | فقط روی کامپیوترهای اپل (مک بوک، آی مک و…) قابل استفاده است. | از طیف بسیار گسترده‌ای از سختافزارهای مختلف پشتیبانی میکند. | از طیف وسیعی از سخت‌افزارها پشتیبانی میکند، اما سازگاری با برخی از درایورها ممکن است دشوار باشد. |
| امنیت و پایداری | نسبتا امن و پایدار، به دلیل اکوسیستم بسته و کنترل اپل بر سخت‌افزار و نرم‌افزار. | آسیب‌پذیرترین سیستم عامل به دلیل سهم بازار گسترده و بازار هدف بزرگ بدافزارها. | به دلیل متن‌باز بودن و جامعه توسعه‌دهندگان بزرگ، امن‌ترین و پایدارترین سیستم عامل محسوب میشود. |
| سهولت استفاده | بسیار کاربرپسند و دارای رابط کاربری بصری، مناسب برای کاربران عمومی و حرفهای. | کاربرپسند و آشنا برای اکثر مردم؛ اما ممکن است در برخی موارد با پیچیدگی‌هایی همراه باشد. | بستگی به توزیع دارد، برخی مانند اوبونتو کاربرپسند هستند؛ اما برخی دیگر برای کاربران مبتدی پیچیده‌اند. |
| گیمینگ | به طور سنتی ضعیف عمل کرده؛ اما با ابزارهای جدید (Game Mode و Game Porting Toolkit) در حال بهبود است. | انتخاب اول برای گیمرها، با دسترسی به اکثر بازیهای AAA و سختافزارهای تخصصی. | پشتیبانی از بازیها در حال بهبود است؛ اما هنوز به سطح ویندوز نرسیده است. |
آینده سیستم عامل مکینتاش با دو کلمه اصلی تعریف میشود: هوش مصنوعی و یکپارچگی عمیق‌تر. اپل به سیاست خود در ارائه بهروزرسانیهای بزرگ سالانه ادامه میدهد و هر نسخه جدید قابلیت‌های تازه‌ای را به همراه دارد؛ اما بزرگ‌ترین تحول ورود جدی اپل به دنیای هوش مصنوعی است که با عنوان Apple Intelligence از آن یاد میشود.
اپل قصد دارد هوش مصنوعی را به شکلی عمیق و کاربردی در سیستم عامل خود ادغام کند. به زودی ویژگی‌هایی مانند خلاصه‌سازی اعلان‌ها، پاسخ‌های هوشمند در ایمیل و پیام‌ها و یک سیری بسیار هوشمندتر که قادر به درک محتوای روی صفحه نمایش شما است به macOS خواهند آمد. اپل در این زمینه حریم خصوصی را به عنوان یک مزیت رقابتی اصلی مطرح میکند و بسیاری از پردازش‌های هوش مصنوعی را به صورت مستقیم روی دستگاه (on-device) انجام میدهد تا اطلاعات شخصی شما از دستگاه خارج نشود. این رویکرد مک را به یک رقیب جدی برای سیستم‌های هوش مصنوعی محور مایکروسافت و گوگل تبدیل خواهد کرد.
سیستم عامل مکینتاش یا macOS برای افرادی مناسب است که به دنبال تجربه‌ای روان، پایدار و امن در استفاده از کامپیوتر هستند. طراحان گرافیک، برنامه‌نویسان، تدوینگران و هنرمندان به دلیل هماهنگی عالی نرمافزارهای حرفهای با مک آن را انتخاب می‌کنند؛ همچنین کاربرانی که به اکوسیستم اپل (آیفون، آیپد، اپل واچ) وابسته‌اند از یکپارچگی دستگاه‌ها لذت می‌برند. از سوی دیگر مکینتاش برای کسانی که امنیت و بهروزرسانیهای مداوم را ارزشمند می‌دانند گزینهای ایدهآل است. البته در نظر داشته باشید که اگر تا کنون کاربر ویندوز یا لینوکس بوده‌اید ممکن است نیاز به آموزش سیستم عامل مک داشته باشید تا بتوانید از تمامی امکانات آن استفاده کنید.
کاربران مکینتاش تجربه‌ای خاص و متفاوت را کسب خواهند کرد؛ اما این سیستم عامل برای همه مناسب نیست. اگر شما یک گیمر حرفهای هستید به دلیل محدودیت بازیها و عدم پشتیبانی بسیاری از عناوین مختلف محیط سیستم عامل مکینتاش گزینه مناسبی برای شما نخواهد بود. همچنین افرادی که نیاز به نرمافزارهای خاص ویندوزی یا لینوکسی دارند ممکن است با محدودیت مواجه شوند. از سوی دیگر کسانی که به ارتقای سخت‌افزار علاقه دارند یا به دنبال لپ تاپهای مقرون‌به‌صرفه هستند، بهتر است به سراغ گزینه‌های دیگر بروند. در کل اگر تنوع نرم‌افزار و انعطاف سخت‌افزاری برایتان مهم است مکینتاش مناسب شما نیست.
نگاهی دقیق به گلکسی Z fold 7
