فهرست مطالب
قالکاری طلا یکی از حرفه‌های تخصصی و پردرآمد در صنعت طلا و جواهرسازی و حوزه بازیافت فلزات گرانبها است که نقش مهمی در حفظ منابع طبیعی، کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و بازیابی فلزات ارزشمند مانند طلا و نقره ایفا می‌کند. این فرآیند که ترکیبی از علم شیمی، متالورژی و مهارت‌های عملی است، امکان استخراج طلا از ضایعات و موادی که به‌ظاهر بی‌ارزش هستند را فراهم می‌کند.
در ادامه به طور جامع به تعریف قالکاری طلا، منابع ضایعات مورد استفاده، تجهیزات لازم، مراحل انجام این فرآیند و نکات ایمنی مرتبط با آن می‌پردازیم. اگر به دنیای طلا و مشاغل مرتبط با آن علاقه‌مند هستید، این مطلب شما را با یکی از جذاب‌ترین و خاص‌ترین حرفه‌های این حوزه آشنا خواهد کرد.
اگر به ساخت طلا علاقه‌مند هستید یا قصد خرید آنلاین طلا را دارید، حتما اسم قالکاری طلا را می‌شنوید. قالکاری طلا فرآیندی است که طی آن طلا از ضایعات کارگاه‌های طلاسازی، پسماندهای معدنی، قطعات الکترونیکی و هر ماده‌ای که حاوی مقادیر ناچیز طلا باشد، استخراج و بازیافت می‌شود. واژه “قال” به کوره‌های مخصوصی اشاره دارد که برای ذوب مواد حاوی فلزات گرانبها استفاده می‌شوند. در قالکاری، ضایعات در این کوره‌ها سوزانده می‌شوند و با استفاده از روش‌های شیمیایی و فیزیکی، طلا و نقره از خاکستر یا مواد باقی‌مانده جدا می‌شوند. این فرآیند نیازمند دقت، تجربه و تجهیزات پیشرفته است و قالکارها افرادی هستند که با تسلط بر این تکنیک‌ها، حتی مقادیر اندک طلا را از مواد مختلف استخراج می‌کنند.
قالکاری طلا فراتر از یک حرفه تخصصی راهکاری هوشمندانه برای بازیافت فلزات گرانبها و حفظ منابع طبیعی است. در ادامه به بررسی مزایای کلیدی قالکاری طلا می‌پردازیم که این حرفه را به یکی از ارزشمندترین فعالیت‌ها در صنعت طلا تبدیل کرده است.
قالکار طلا فردی است که تخصص و مهارت لازم برای استخراج طلا از ضایعات را دارد. این حرفه نیازمند دانش عمیق در زمینه شیمی، متالورژی و کار با تجهیزات پیشرفته مانند کوره‌های ذوب و مواد شیمیایی خطرناک است. قالکارها با دقت و تجربه، موادی که حتی مقدار ناچیزی طلا در آن‌ها وجود دارد را شناسایی کرده و با استفاده از روش‌های علمی، این فلزات را جداسازی می‌کنند. یک قالکار حرفه‌ای باید با فرآیندهای شیمیایی مانند استفاده از اسید نیتریک و تکنیک‌های حرارتی آشنا باشد و نکات ایمنی را به‌طور کامل رعایت کند. این شغل به دلیل پیچیدگی و خطرات احتمالی، نیازمند آموزش و تجربه عملی است.
یکی از جذابیت‌های قالکاری طلا، تنوع منابعی است که قالکارها برای استخراج طلا از آن‌ها استفاده می‌کنند. برخلاف تصور عموم، همه ضایعات برای قالکاری مناسب نیستند و تنها منابعی که حاوی طلا باشند، ارزش بازیافت دارند. پس یکی از نکات مهم در خرید طلای دست دوم یا نو، آگاهی از منابعی است که برای ساخت و ترمیم آن استفاده شده است.
مهم‌ترین منابع ضایعات برای قالکاری عبارت‌اند از:
خاک‌های معدنی حاصل از حفاری و معدن‌کاری اغلب حاوی مقادیر ناچیزی طلا هستند. این خاک‌ها، به‌ویژه خاک‌های سولفیدی، ممکن است شامل ذرات ریز طلا یا خاک طلا باشند. در فرآیند استخراج طلا از معادن، خاک‌های اضافی دور ریخته نمی‌شوند، بلکه ابتدا بررسی شده و با قالکاری، طلای موجود در آن‌ها استخراج می‌شود. این فرآیند معمولاً در مقیاس بزرگ‌تر و با تجهیزات پیشرفته انجام می‌شود.
فاضلاب‌های اطراف کارگاه‌های طلاسازی و طلافروشی‌ها یکی از منابع اصلی برای قالکاری است. در فرآیند ساخت زیورآلات، ذرات ریز طلا ممکن است از طریق شست‌وشو یا سایر فعالیت‌ها وارد فاضلاب شوند. قالکارها با استفاده از تجهیزات مخصوص، این ذرات را از فاضلاب استخراج می‌کنند. برای مثال، در بازارهای بزرگ مانند بازار تهران، که تعداد زیادی کارگاه طلاسازی در آن فعالیت دارند، فاضلاب‌ها به‌صورت مشترک جمع‌آوری شده و حاوی مقادیر قابل‌توجهی طلا هستند. برای این کار، استفاده از تجهیزات ایمنی مانند ماسک و دستکش ضروری است تا قالکار از آلودگی‌های فاضلاب در امان بماند.
بردهای الکترونیکی مانند بردهای موبایل، کامپیوتر، لوازم خانگی و تجهیزات پزشکی حاوی فلزات گران‌بهایی از جمله طلا هستند. این قطعات به دلیل استفاده از طلا در اتصالات الکتریکی، ارزش بازیافت بالایی دارند. قالکارها با روش‌های حرارتی (پیرومتالورژی) یا شیمیایی، طلای موجود در این ضایعات را استخراج می‌کنند. این فرآیند به دلیل پیچیدگی، معمولاً در کارگاه‌های تخصصی انجام می‌شود.
در کارگاه‌های طلاسازی، هنگام برش، سوهان‌کاری یا پرداخت زیورآلات، براده‌ها و ذرات ریز طلا به کف کارگاه ریخته و با گردوغبار مخلوط می‌شوند. این ذرات، اگرچه ناچیز به نظر می‌رسند، به دلیل ارزش بالای طلا قابل بازیافت هستند. برای جلوگیری از هدررفت، کارگاه‌ها معمولاً با فنس‌های پلاستیکی یا فلزی پوشانده می‌شوند تا طلا به کفش کارگران نچسبد. همچنین، پارچه‌های مورد استفاده برای تمیز کردن ابزار و آب شست‌وشوی دست‌ها در بشکه‌های مخصوص جمع‌آوری شده و برای بازیافت به قالکارها تحویل داده می‌شود.
قالکاری طلا نیازمند مجموعه‌ای از ابزارها و تجهیزات تخصصی است که ایمنی و کارایی فرآیند را تضمین می‌کنند. مهم‌ترین تجهیزات شامل موارد زیر هستند:
بسته به نوع منبعی که برای قالکاری سنگ طلا استفاده می‌شود (مانند فاضلاب یا قطعات الکترونیکی)، ممکن است تجهیزات کمی متفاوت باشند.
نحوه قالکاری طلا پیچیده و دقیق است که با هدف استخراج طلا از ضایعات و مواد به ظاهر بی‌ارزش انجام می‌شود که در نهایت از این مواد در ساخت سرویس طلا و دیگر زیورآلاتی که استفاده می‌کنیم به کار می‌رود. این حرفه، ترکیبی از تکنیک‌های شیمیایی و فیزیکی است که نیازمند مهارت، تجربه و تجهیزات تخصصی است. مراحل قالکاری طلا به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که طلا و سایر فلزات گرانبها با دقت و خلوص بالا از مواد زائد جدا شوند. در ادامه، به بررسی گام به گام این فرآیند جذاب و علمی می‌پردازیم که نقش کلیدی در بازیافت طلا ایفا می‌کند.
در مرحله اول، تمام ضایعات و منابعی که حاوی طلا هستند در کوره‌های بزرگ قالکاری سوزانده می‌شوند. همزمان، در کوره‌های کوچک‌تر، مقداری اکسید سرب و نقره ذوب می‌شود. خاکستر حاصل از سوختن ضایعات به این کوره‌های مذاب اضافه شده و پس از چند دقیقه، طلا و نقره در کف کوره ته‌نشین می‌شوند. ناخالصی‌های موجود در خاکستر روی سطح مواد مذاب باقی می‌مانند.
قالکار کوره را کج می‌کند تا ناخالصی‌ها و سرب از طلا و نقره جدا شوند. پس از این مرحله، قرص‌های طلا و نقره در کف کوره باقی می‌مانند. سپس با استفاده از چکش‌های مخصوص، به این قرص‌ها ضربه می‌زنند تا سرب و ناخالصی‌های باقی‌مانده کاملاً جدا شوند.
قرص طلا و نقره در ظرف استیل قرار می‌گیرند و چندین بار با اسید نیتریک جوشانده می‌شود. این فرآیند باعث حل شدن نقره در اسید نیتریک می‌شود و طلا به‌صورت خالص در ته ظرف باقی می‌ماند. برای اطمینان از خلوص طلا، ذرات باقی‌مانده با آب جوش شسته می‌شوند. اگر رنگ آب به شیری تغییر کند، نشان‌دهنده وجود نقره است و این فرآیند تا دستیابی به طلای خالص تکرار می‌شود.
برای جداسازی نقره، محلول اسید نیتریک و نقره با آب و قطعات فلزی مس مخلوط می‌شود. پس از چند ساعت، نقره به مس جذب و از محلول جدا می‌شود. برای اطمینان از جداسازی کامل، نمک به محلول اضافه می‌شود. اگر نمک ته‌نشین شود، نشان‌دهنده جداسازی کامل نقره است. در غیر این صورت، فرآیند ادامه پیدا می‌کند.
بسیاری از افراد دنبال اموزش قالکاری طلا و روش‌های قالکاری طلا در خانه هستند، اما باید توجه داشت که این حرفه به دلیل پیچیدگی و خطرات آن، به‌هیچ‌وجه برای انجام در محیط‌های خانگی مناسب نیست. دلایل اصلی عبارتند از:
برای انجام قالکاری، باید از کارگاه‌های مجهز و تحت نظارت متخصصان استفاده شود. اگر علاقه‌مند به این حرفه هستید، بهتر است ابتدا آموزش‌های لازم را زیر نظر کارشناسان دریافت کنید.
با توجه به خطرات مرتبط با قالکاری طلا، رعایت نکات ایمنی اهمیت ویژه‌ای دارد. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، مانند ماسک، دستکش، عینک ایمنی و لباس مخصوص، برای محافظت از قالکار در برابر مواد شیمیایی و گازهای سمی ضروری است. همچنین، انجام این فرآیند در محیطی مجهز به سیستم تهویه قوی، از استنشاق گازهای خطرناک جلوگیری می‌کند. دفع ایمن ضایعات شیمیایی نیز نقش مهمی در پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست دارد. علاوه بر این، آموزش کامل درباره خطرات مواد شیمیایی و فرآیندهای حرارتی برای قالکارها الزامی است تا از بروز حوادث جلوگیری شود. در نهایت، نگهداری جعبه کمک‌های اولیه در محل کار، آمادگی لازم برای رسیدگی به مواقع اضطراری را فراهم می‌کند.
در این مطلب به بررسی اقتصادی ترین گوشی سامسونگ در سال ۲۰۲۴ می پردازیم
